sobota, 24 maja 2025

Tristan 1024 Multichannel Analyzer

    W dzisiejszym poście chciałbym zaprezentować urządzenie, jakim jest analizator wielokanałowy Tristan 1024, od strony technicznej i konstrukcyjnej, a także omówić rodzaje oraz liczbę modułów, które się w nim znajdują.


Na wstępie należy wyjaśnić do czego służy analizator wielokanałowy

    Urządzenie to rejestruje amplitudy nadchodzących impulsów i przyporządkowuje je do odpowiednich komórek pamięci, zwanych kanałami, zgodnie z ich wartością – numer kanału jest proporcjonalny do amplitudy impulsu. Na przykład w systemie pomiarowym Tristan 1024 napięcia z zakresu od 0 do 10,24 V są rozdzielane na 1024 kanały, co oznacza, że jeden kanał odpowiada przedziałowi napięcia wynoszącemu 10 mV.

    Zarejestrowane widmo jest na bieżąco prezentowane na ekranie monitora w trakcie trwania pomiarów. Standardowo dane mogą być przesyłane do komputera, zapisywane na nośniku danych,  lub drukowane bezpośrednio.

    Tristan 1024 z jednej strony to 8 bitowy komputer oparty na procesorze Z-80 i zbudowany jest z 6 podstawowych modułów połączonych wspólną szyna zasilania, 8 bitową magistralą danych,  16 bitową magistralą adresową i szyną sterowania. W dodatkowej kieszeni znajduje się wkładka systemu CAMAC ADC 712 , która jest przetwornikiem analogowo-cyfrowym przetwarzająca sygnał analogowy na odpowiednie cyfrowe poziomy.  Z drugiej strony znajduje się 9 calowy monitor wraz z układem jego zasilania, synchronizacji i odchylania poziomego i pionowego niezbędnego do jego pracy. Całości dopełniają zasilacze, osobny zasilacz 5V do układów TTL i procesora oraz  osobny zasilacz dostarczający napięcia dodatkowe do wkładki CAMAC tj. -24V, 24V, -6V, 6V a także 10,5V które służy do zasilania monitora CRT.

    Na samej górze znajduje się włącznik urządzenia („POWER”), poniżej którego znajduje się przełącznik wyboru wyświetlanego ekranu, umożliwiający przełączanie pomiędzy trybem zwykłym a trybem ze zwiększonym kontrastem. Dodatkowo, urządzenie wyposażone jest w pokrętło do ustawienia jasności, wejście rejestratora z taśmą magnetyczną do rejestracji widma, a także wyjścia X i Y dla rejestratora oscylografu. Z kolei wyjścia PRLL służą do podłączenia drukarki, a wyjście SRL umożliwia podłączenie urządzenia peryferyjnego komputera.

    Widok klawiatury Tristan 1024, w egzemplarzach, które trafiły do mnie, przeprowadzono modyfikację polegającą na wymianie klawiatury kontaktronowej na membranową.

Opis położenia modułów 




Widok na blok funkcjonalny monitora 9" oraz  zasilaczy 5V i pozostałych napięć 




Napięcia na listwie opisane zostały przez poprzedniego serwisanta



    Zacznijmy opisywanie od wejścia sygnału czyli wymiennego modułu wkładki CAMAC typ 712 ADC w którym znajduje się wejście sygnału analogowego, wzmocnionego i ukształtowanego  z wzmacniacza liniowego do którego podłączona jest sonda SSU-70 wraz z osobnym zasilaczem wysokiego napięcia, dostarcza jej zasilanie 800- 1300V niezbędne do prawidłowej pracy fotopowielacza.
Widok na wkładkę ADC 712 systemu CAMAC



Moduł ZAPIS

    Sygnał analogowy przetworzony zostaje do poziomów cyfrowych a następnie dostarczany przewodem zostaje do styku krawędziowego modułu ZAPIS, który zbudowany jest z następujących układów:

7400 – Układ logiczny NAND zawierający cztery bramki 2-wejściowe, które implementują operację logiczną AND z negacją. 
7404 – Układ logiczny zawierający sześć bramek NOT (inwerterów), które odwracają sygnały wejściowe, realizując operację negacji. 
7406 – Układ logiczny zawierający sześć inwerterów z otwartym kolektorem, który umożliwia realizację logiki negacji z wyjściami o niskiej impedancji. 
7408 – Układ logiczny AND zawierający cztery 2-wejściowe bramki AND, realizujące operację koniunkcji logicznej. 
7410 – Układ logiczny z trzema bramkami 3-wejściowymi NAND, realizujący operację koniunkcji z negacją na trzech wejściowych sygnałach. 
74155 – Podwójny dekoder 1 z 4 (1 z 2 w drugiej sekcji) o otwartych kolektorach, używany do dekodowania sygnałów adresowych w systemach cyfrowych, umożliwiający wybór jednego z kilku urządzeń lub rejestrów w systemie peryferyjnym. 
74157 – 4-bitowy multiplekser, który umożliwia wybór jednej z dwóch grup danych, zależnie od sygnału sterującego. 
74174 – 6-bitowy rejestr typu D z wyjściami o otwartym kolektorze, który umożliwia przechowywanie danych i synchronizację z sygnałem zegarowym, z dodatkowymi wejściami do resetowania i ustawiania stanu wyjść. 
74175 – 4-bitowy rejestr typu D z wejściem zegarowym, który przechowuje dane w zależności od stanu sygnału zegarowego i może być zresetowany. 
74S415 – 4-bitowy dekoder do wyboru urządzeń, używający dwóch wejść adresowych i sygnału aktywującego do wybrania jednego z czterech wyjść. 
74S426 – 4-bitowy bufor/sterownik z wyjściami o otwartym kolektorze, który zapewnia możliwość wzmocnienia sygnału w układach logicznych. 
7483 – 4-bitowy pełny sumator, który wykonuje dodawanie dwóch 4-bitowych liczb binarnych i generuje wynik oraz przeniesienie. 
7450 – 8-bitowy dekoder/demultiplekser z funkcją aktywacji jednego z ośmiu wyjść w zależności od 3-bitowego adresu wejściowego. 
7474 – Dwa rejestry typu D z wyjściami o otwartym kolektorze, które przechowują dane w zależności od sygnału zegarowego i posiadają możliwość ustawiania i resetowania.

Moduł ZAPIS widok od strony elementów



Moduł ZAPIS widok od strony druku 



Moduł ZAPIS przenikanie 


Moduł KLAWIATURA

    Następnym z modułów znajdujących się w urządzeniu to moduł "klawiatura" zapewnia komunikację komputera z użytkownikiem za pomocą klawiszy klawiatury, znajdują się w nim następujące układy scalone:

7402 – Układ zawierający cztery bramki 2-wejściowe NOR, realizujący operację alternatywy z negacją. 
7403 – Układ zawierający cztery bramki 3-wejściowe NOR, realizujący operację alternatywy z negacją na trzech wejściach. 
7404 – Układ zawierający sześć bramek NOT (inwerterów), które odwracają sygnały wejściowe, realizując operację negacji. 
7407 – Układ zawierający sześć bramek inwertera z wyjściami o otwartym kolektorze, umożliwiający realizację negacji z niską impedancją wyjść. 
7410 – Układ logiczny z trzema 3-wejściowymi bramkami NAND, realizującymi operację koniunkcji z negacją na trzech wejściowych sygnałach. 
74123 – Dualny monostabilny multivibrator, który generuje jednorazowe impulsy o szerokości zależnej od zewnętrznych elementów RC. 
74175 – 4-bitowy rejestr typu D z wejściem zegarowym, który przechowuje dane w zależności od stanu sygnału zegarowego i może być zresetowany. 
7432 – Układ zawierający cztery bramki OR, realizujący operację alternatywy logicznej na dwóch wejściowych sygnałach. 
74S416 – 4-bitowy dekoder/demultiplekser, który umożliwia wybór jednego z 16 wyjść w zależności od 4-bitowego adresu. 
7474 – Układ zawierający dwa rejestry typu D z wyjściami o otwartym kolektorze, przechowujące dane w zależności od sygnału zegarowego. 
7486 – Układ zawierający cztery bramki XOR 2-wejściowe, realizujące operację alternatywy wykluczającej na dwóch wejściowych sygnałach. 
8279 – Układ do sterowania matrycami klawiatur i wyświetlaczami 7-segmentowymi, z możliwością odczytu danych i sterowania wyświetlaniem. 
8253 – Programowalny licznik, który zapewnia możliwość generowania dokładnych interwałów czasowych lub liczenia zdarzeń. 
ULY7855 – Układ analogowy, który służy do konwersji sygnałów analogowych na cyfrowe w systemach pomiarowych (nie jest to układ TTL, a raczej analogowy).


Moduł KLAWIATURA  widok od strony elementów




Moduł KLAWIATURA widok od strony druku




Moduł KLAWIATURA przenikanie 



Moduł RAM-ROM

    Moduł RAM-ROM jest źródłem pamięci trwałej ROM koniecznej dla prawidłowego funkcjonowania komputera, załadowania poleceń uruchomienie urządzenia i trwałe pamiętanie zapisanych poleceń i procedur, natomiast pamięć RAM jest to pamięć która w czasie pracy przechowuje w komórkach pamięci przetwarzane dane i w chwili wyłączenia urządzenia, bądź zresetowania dane te zostają tracone. W module tym znajdują się następujące układy scalone:

7408 – Układ logiczny AND zawierający cztery 2-wejściowe bramki AND, realizujące operację koniunkcji logicznej. 
74155 – Podwójny dekoder 1 z 4 (1 z 2 w drugiej sekcji) o otwartych kolektorach, używany do dekodowania sygnałów adresowych w systemach cyfrowych, umożliwiający wybór jednego z kilku urządzeń lub rejestrów w systemie peryferyjnym. 
74157 – 4-bitowy multiplekser, który umożliwia wybór jednej z dwóch grup danych, zależnie od sygnału sterującego. 
K555LL1 – zamiennik 7432 – Układ zawierający cztery bramki OR, realizujący operację alternatywy logicznej na dwóch wejściowych sygnałach. 
565РУ6 –  zamiennik Intel 2118-7 -  Pamięć RAM 16k x 1
MBM2732A – 32-kilobitowa pamięć EPROM, umożliwiająca przechowywanie danych w technologii pamięci nieulotnej, programowalna elektrycznie, kasowana światłem UV

Moduł RAM-ROM widok od strony elementów


Moduł RAM-ROM widok od strony druku



Moduł RAM-ROM przenikanie



Moduł CPU

    Kolejnym z modułów, najważniejszym  komputera jest procesor 8 bitowy Z-80. W module tym znajdują się następujące układy scalone:

7402 – Układ zawierający cztery bramki NOR 2-wejściowe, realizujący operację alternatywy z negacją na dwóch wejściowych sygnałach.
7404 – Układ logiczny zawierający sześć bramek NOT (inwerterów), które odwracają sygnały wejściowe, realizując operację negacji.
7406 – Układ logiczny zawierający sześć inwerterów z otwartym kolektorem, który umożliwia realizację logiki negacji z wyjściami o niskiej impedancji.
7407 – Układ zawierający sześć inwerterów z wyjściami o otwartym kolektorze, co pozwala na realizację logiki z niskim napięciem wyjściowym.
7410 – Układ logiczny z trzema 3-wejściowymi bramkami NAND, realizujący operację koniunkcji z negacją na trzech wejściowych sygnałach.
7438 – Układ zawierający cztery 2-wejściowe bramki NOR, które realizują operację alternatywy z negacją.
74S405 – Układ zawierający bufor/sterownik 4-bitowy, umożliwiający przesyłanie danych i ich wzmocnienie w systemach cyfrowych.
74S416 – 4-bitowy dekoder/demultiplekser, który umożliwia wybór jednego z 16 wyjść na podstawie 4-bitowego adresu.
7474 – Układ zawierający dwa rejestry typu D z wyjściami o otwartym kolektorze, które przechowują dane w zależności od sygnału zegarowego i umożliwiają ich resetowanie.
74157 – 4-bitowy multiplekser, który umożliwia wybór jednej z dwóch grup danych na podstawie sygnału sterującego.
MBM2732A – 32-kilobitowa pamięć EPROM, która umożliwia przechowywanie danych w technologii pamięci nieulotnej i jest programowalna elektrycznie.
K155LP10 zamiennik - SN74365N – 8-bitowy bufor/sterownik TTL z wyjściami o otwartych kolektorach, używany do przesyłania danych w systemach cyfrowych.
Z-80 – Mikroprocesor 8-bitowy, popularny w systemach komputerowych lat 80-tych, stosowany do sterowania urządzeniami i przetwarzania danych w systemach cyfrowych.
7493 – Układ scalony licznika 4-bitowego, wykorzystywany w systemach cyfrowych do zliczania impulsów i generowania liczb binarnych.

    Zastosowany procesor Zilog Z-80 to jeden z najbardziej ikonicznych mikroprocesorów lat 70. i 80. XX wieku, który odegrał kluczową rolę w rozwoju komputerów osobistych oraz szeroko pojętej elektroniki. Został zaprezentowany przez firmę Zilog w 1976 roku jako ulepszona wersja wcześniejszego procesora Intel 8080, oferując szereg istotnych usprawnień.

Główne właściwości procesora Z-80:

  1. Architektura
    • 8-bitowy procesor: Z-80 był procesorem opartym na 8-bitowej architekturze, co oznaczało, że jego jednostka arytmetyczno-logiczna (ALU) mogła przetwarzać dane o szerokości 8 bitów jednocześnie.
    • Rejestry: Z-80 wyposażony był w 8 głównych rejestrów roboczych (A, B, C, D, E, H, L) oraz dodatkowe pary rejestrów, takie jak SP (wskaźnik stosu) i PC (licznik programu). Rejestry te były wykorzystywane do operacji arytmetycznych, logicznych oraz przechowywania danych.
    • Wielozadaniowość: Procesor obsługiwał różne tryby pracy, umożliwiając wykonywanie wielu operacji równocześnie, co było szczególnie użyteczne w bardziej zaawansowanych systemach komputerowych.
  2. Zestaw instrukcji
    Z-80 oferował szeroki zestaw instrukcji, który umożliwiał nie tylko podstawowe operacje arytmetyczne i logiczne, ale także manipulację danymi w pamięci, obsługę przerwań oraz operacje na portach wejścia/wyjścia. W skład tego zestawu wchodziły:
    • Instrukcje arytmetyczne: dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie liczb 8-bitowych.
    • Instrukcje logiczne: operacje bitowe, takie jak AND, OR, XOR, negacja.
    • Instrukcje sterujące: skoki warunkowe i bezwarunkowe, obsługa przerwań, zapisywanie i odczytywanie danych z pamięci.
    • Instrukcje wejścia/wyjścia: rozbudowany zestaw poleceń do pracy z portami I/O i bezpośrednią manipulacją pamięcią.
  3. Architektura pamięci
    Z-80 obsługiwał przestrzeń adresową o długości 16 bitów, co pozwalało na adresowanie do 64 KB pamięci (65,536 bajtów). Była to typowa pojemność dla procesorów 8-bitowych w tamtym okresie.
  4. Tryby przerwań
    Z-80 wspierał trzy tryby przerwań:
    • Tryb 0: Przerwanie uruchamiało wykonanie programu obsługi przerwania określonego przez użytkownika.
    • Tryb 1: Stałe przerwanie, wywoływane przez zewnętrzny sygnał.
    • Tryb 2: Zewnętrzne przerwanie, w którym procesor wskazywał adres w pamięci na podstawie przesyłanych danych.
  5. Wydajność
    Z-80 charakteryzował się zdolnością do wykonywania 4 milionów operacji na sekundę (4 MHz), co czyniło go szybkim jak na procesory z lat 70. i 80. Wydajność procesora była także uzależniona od szybkości pamięci RAM oraz urządzeń peryferyjnych.
  6. Zastosowania
    Z-80 znalazł szerokie zastosowanie w komputerach osobistych, w tym:
    • ZX Spectrum: Jednym z najpopularniejszych komputerów 8-bitowych lat 80., który służył zarówno do zabawy, jak i edukacji.
    • TRS-80: Kolejny popularny komputer, głównie wykorzystywany w edukacji i biurach.
    • Amstrad CPC: Inna seria komputerów osobistych z procesorem Z-80.
      Z-80 był również używany w maszynach przemysłowych, systemach telekomunikacyjnych, urządzeniach automatyki oraz mikrokontrolerach.
  7. Kompatybilność
    Jednym z kluczowych atutów Z-80 była jego kompatybilność z procesorem Intel 8080. Dzięki temu aplikacje stworzone dla 8080 mogły działać na Z-80, przy czym ten oferował dodatkowe funkcje oraz usprawnienia, zwiększając swoją funkcjonalność.
  8. Wersje i rozwój
    Z-80 był produkowany przez firmę Zilog w różnych wariantach, które różniły się głównie szybkością pracy (od 2 MHz do 20 MHz) oraz dodatkowymi funkcjami. Z czasem powstały wersje takie jak Z-80A (o lepszej wydajności) oraz Z-80H.
  9. Zalety i wady
    Zalety:
    • Wysoka wszechstronność w zastosowaniach.
    • Kompatybilność z Intel 8080.
    • Bogata baza dostępnego oprogramowania.
      Wady:
    • Ograniczona przestrzeń adresowa (64 KB).
    • 8-bitowa architektura, co ograniczało zdolność do przetwarzania większych danych w porównaniu z nowoczesnymi procesorami 16-bitowymi.

Z-80 był rewolucyjnym procesorem w swoim czasie i choć dzisiaj jest już technologią przestarzałą, wciąż pozostaje jednym z najważniejszych elementów historii komputerów.

 

Szczegóły dotyczące architektury Z-80:

  1. Bity adresów
    Z-80 miał 16-bitową szerokość adresu, co umożliwiało zaadresowanie pamięci o pojemności 64 KB (65,536 bajtów).
  2. Bity danych
    Z-80 był procesorem 8-bitowym, więc przetwarzał dane o szerokości 8 bitów (1 bajt) w jednym cyklu zegara.
  3. Bity szyny sterowania
    Z-80 korzystał z 8-bitowej szyny sterowania, która odpowiedzialna była za komunikację sterującą między procesorem a innymi elementami systemu, np. pamięcią i urządzeniami I/O. Kluczowe sygnały to:
    • ALE (Address Latch Enable) – służył do przechowywania adresu.
    • M/IO – wskazywał, czy operacja dotyczy pamięci, czy I/O.
    • RD (Read), WR (Write) – odpowiadały za operacje odczytu i zapisu.
    • INT – sygnał przerwania.

Instrukcje Z-80:

  1. Instrukcje arytmetyczne: operacje dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia.
  2. Instrukcje logiczne: AND, OR, XOR, negacja.
  3. Instrukcje przesunięć i obrotów bitów: takie jak RLD, RRD, RL, RR, SLA, SRA.
  4. Instrukcje przesyłania danych: transfery między rejestrami, pamięcią i portami I/O.
  5. Instrukcje skoków: skoki warunkowe i bezwarunkowe, wywołania i powroty z podprogramów.
  6. Instrukcje obsługi przerwań: włączanie i wyłączanie przerwań.
  7. Manipulacja flagami: ustawianie i zerowanie flag przeniesienia, zerowania itp.
  8. Instrukcje testowe i pomocnicze: np. NOP, HALT, WAIT.

Instrukcje procesora Z-80 były dobrze dopasowane do jego 8-bitowej struktury i pozwalały na szeroką gamę operacji w komputerach oraz urządzeniach elektronicznych.


Moduł CPU widok od strony elementów


Moduł CPU widok od strony druku


Moduł CPU przenikanie 



Moduł INTERFACE

Moduł interface służy do łączenia tristana 1024 z urządzeniami zewnętrznymi do zapisu w zewnętrznej pamięci  komputera, na taśmie magnetycznej, bądź za pomocą wydruku utrwalać zarejestrowany obraz, w module tym znajdują się następujące układy scalone: 

7400 – Układ zawierający cztery 2-wejściowe bramki NAND, realizujące operację koniunkcji z negacją.
7407 – Układ zawierający sześć inwerterów z wyjściami o otwartym kolektorze, co pozwala na realizację logiki negacji z niską impedancją wyjściową.
7432 – Układ zawierający cztery 2-wejściowe bramki OR, realizujące operację alternatywy logicznej.
74125 – Układ zawierający cztery bufory/sterowniki z wyjściami o trójstanowej logice, służący do przesyłania danych w systemach cyfrowych.
74155 – Podwójny dekoder 1 z 4, o otwartych kolektorach, używany w systemach cyfrowych do dekodowania sygnałów adresowych.
74163 – 4-bitowy licznik synchroniczny, używany do zliczania impulsów w systemach cyfrowych.
74175 – 4-bitowy rejestr typu D, przechowujący dane w zależności od stanu sygnału zegarowego.
7474 – Dwa rejestry typu D z wyjściami o otwartym kolektorze, umożliwiające przechowywanie danych i synchronizację z sygnałem zegarowym.
SN7497 – 4-bitowy licznik BCD, wykorzystywany do zliczania w systemach cyfrowych.
MH7493 – 4-bitowy licznik asynchroniczny, używany do zliczania impulsów w systemach cyfrowych.
SN75150N – Dekoder/demultiplekser 1 z 16, umożliwiający wybór jednego z 16 wyjść na podstawie 4-bitowego adresu wejściowego.
SN75154 – 4-bitowy dekoder do wyboru jednego z 16 wyjść na podstawie 4-bitowego adresu.
ULY7710 – Układ logiczny typu dekoder, używany w systemach cyfrowych do dekodowania adresów i sygnałów.
8251 – Układ scalony do komunikacji szeregowej, stosowany do konwersji danych między systemami cyfrowymi a urządzeniami zewnętrznymi (np. modemy).
8216 – 16-bitowy rejestr przesuwający, wykorzystywany do przechowywania i przesuwania danych w systemach cyfrowych.
UA741 CP – Układ operacyjny typu wzmacniacza, wykorzystywany do wzmacniania sygnałów w systemach analogowych i cyfrowych

Moduł INTERFACE widok od strony elementów


Moduł INTERFACE widok od strony druku



Moduł INTERFACE przenikanie 



Moduł ODCZYT

Ostatnim z modułów służącym do odczytu danych i przekazywaniu obrazu do monitora ( odpowiednik karty graficznej) zbudowany jest z następujących układów scalonych:

7400 – cztery bramki NAND z dwoma wejściami.
7404 – sześć bramek NOT (inwerterów).
7406 – sześć inwerterów z otwartym kolektorem.
7408 – cztery bramki AND z dwoma wejściami.
7416 – sześć buforów/inwerterów z otwartym kolektorem i wyższą wydajnością prądową.
K155RP1 zamiennik- 74170N to 8-bitowy rejestr typu D, który przechowuje dane z synchronizacją zegarową i umożliwia ich asynchroniczne zerowanie, stosowany w systemach cyfrowych do tymczasowego przechowywania danych
K155LP10 zamiennik - SN74365N – 8-bitowy bufor/sterownik TTL z wyjściami o otwartych kolektorach, używany do przesyłania danych w systemach cyfrowych.
7427 – trzy bramki NOR z trzema wejściami.
7438 – cztery bramki NAND z otwartym kolektorem i wejściami Schmitta.
7450 – złożona bramka logiczna, kombinacja NAND/AND-OR (rzadziej stosowana).
7473 – podwójny przerzutnik typu JK z zerowaniem.
7474 – dwa przerzutniki typu D z zerowaniem i ustawianiem.
7485 – komparator wielkości dwóch liczb czterobitowych 
7486 – cztery bramki XOR z dwoma wejściami.
7490 – dziesiętny licznik dzielący przez 10 (BCD).
7493 – licznik binarny dzielący przez 16.
74151 – 8-wejściowy multiplekser z jednym wyjściem.
74163 – synchroniczny 4-bitowy licznik binarny.
74175 – cztery przerzutniki typu D z wyjściami Q i Q̅.
8253 – programowalny licznik/timer stosowany w systemach mikroprocesorowych.
KR556PT4 - zamiennik intel 3601,  DM74S387 – 256×4-bitowa pamięć PROM z wyjściem trójstanowym (DM = Fairchild, S = szybka seria Schottky).
KR556PT5  -  zamiennik intel 3604 - 512x8-bitowa pamięć PROM szybka

Moduł ODCZYT widok od strony elementów




Moduł ODCZYT widok od strony druku 


Moduł ODCZYT przenikanie




Uproszczona instrukcja obsługi analizatora Tristan 1024

1. Uruchomienie urządzenia:

a) Podłącz analizator do zasilania. Najpierw należy włączyć drukarkę (ustawiając przełącznik w pozycji ON), a następnie sam analizator, naciskając przycisk POWER – sygnalizuje to zapalenie się czerwonej diody. Po chwili na ekranie pojawi się obraz.

b) Aby wyczyścić pamięć urządzenia, należy kolejno wcisnąć przyciski: MEM CLEAR, następnie MEM EXCH, ponownie MEM CLEAR, a na końcu PROT.

c) Wciśnięcie przycisku STOP oznacza, że analizator jest gotowy do działania.

2. Wykonywanie pomiaru:

a) Pomiar rozpoczyna się po naciśnięciu przycisku RUN. Obecność impulsów napięcia rejestrowanych przez analizator sygnalizowana jest miganiem zielonej kontrolki. Czas trwania pomiaru, liczony od jego rozpoczęcia, jest wyświetlany na ekranie monitora jako [TIME-INF()].

b) Pomiar można zakończyć ręcznie za pomocą przycisku STOP.

c) Możliwe jest również automatyczne zakończenie pomiaru po zaprogramowanym czasie, mieszczącym się w zakresie od 1 do 65536 sekund (około 18 godzin). Aby ustawić wybrany czas, należy wcisnąć przycisk TIME, a następnie wpisać pożądaną liczbę sekund za pomocą klawiszy numerycznych (maksymalnie 65535) i zatwierdzić wybór przyciskiem LBL.

Uwaga: Klawisze numeryczne mają przypisane dodatkowe funkcje, oprócz cyfr.  Zaleca się ustawiać czas w zakresie od 200 do 1000 sekund.

3. Odczyt danych z monitora:

Podobnie jak w przypadku oscyloskopów, do analizy wyników wykorzystuje się markery – pionowe linie pomocnicze widoczne na ekranie. Umożliwiają one lokalizację interesujących punktów widma, takich jak szczyty (piki). Przykładowy ekran przedstawia rysunek 1.8, gdzie poniżej wykresu wyświetlają się dane:

  • LC – 163 (233): Lewy marker wskazuje kanał nr 163, w którym zarejestrowano 233 impulsy.

  • RC – 620 (307): Prawy marker odpowiada kanałowi nr 620, gdzie odnotowano 307 impulsów.

Aby aktywować marker, należy użyć przycisku LC lub RC. Przesuwanie markerów odbywa się przy pomocy dwóch przycisków oznaczonych strzałkami ukośnymi. Dla szybszego przemieszczania można dodatkowo przytrzymać przycisk FAST.

4. Wydrukowanie widma:

Aby wydrukować wykres widma (bez zaznaczonych markerów), należy jednocześnie nacisnąć klawisze SHIFT oraz COPY. Wydruk pojawi się na papierze podłączonej drukarki.




  
UWAGA: informację będą na bieżąco aktualizowane po opublikowaniu tego postu i mogą ulec doprecyzowaniu i zmianie 

    Dziękuję za uwagę, mam nadzieję że, zawarte w tym poście informacje będą przydatne i ciekawe dla posiadaczy i użytkowników Tristana 1024. Chętnie nawiąże kontakt z innymi posiadaczami tego sprzętu, proszę o informację email: wmserwis.polon@gmail.com 




 

Sonda EPP-1 Sapos 90/90M

    W dzisiejszym poście chciałbym zaprezentować w skrócie funkcje i działanie sondy stosowanej w urządzeniach SAPOS do pomiarów środowiska. Sonda  EPP-1 a właściwie  Enviromental Pollution Probe ( Sonda Zanieczyszczenia Środowiska), pracuje w oparciu, o trzy rodzaje liczników:
1) STS6 - 3 szt . 0,5uSv/h do 400uSv/h (0,05mR/h do 40mR/h)
2) DOB-80 ( DOI-80) - 1 szt. 10uSv/h do 100mSv/h ( 1mR/h do 10R/h)
3) DOB-50 ( DOI-50) - 1 szt.  10uS/h do 3Sv/h ( 1mR/h do 300R/h)

    Zakres pomiarowy SAPOS 90/90M wynosi od 1 µR/h do 99 999 999 µR/h (0,001 µSv/h do 999 mSv/h).

    Sonda posiada wbudowane dwa oddzielne zasilacze wysokiego napięcia: pierwszy – 490 V – do zasilania liczników DOI-50 i DOI-80, oraz drugi – 390 V – do trzech sztuk liczników STS-6. Zasilacze te mają formę kompaktową, posiadają złącza GND, +5 V, -5 V oraz wyjście wysokiego napięcia: 390/490 V.

    Cechą charakterystyczną sondy jest to, że występuje wspólny kanał pomiarowy dla trzech liczników STS-6 oraz licznika DOI-50. Katody tych liczników są ze sobą połączone, jednak liczniki zostały podłączone do różnych zasilaczy: 490 V i 390 V.

    W czasie pomiaru tła, przy niezmienionym promieniowaniu, licznik DOI-50 zasilany z 490 V praktycznie nie powoduje wzrostu wskazania odczytu w kanale, do którego zostały podłączone trzy liczniki STS-6 (zasilane z 390 V). Licznik DOI-80 posiada oddzielny kanał pomiarowy i również zasilany jest z 490 V.

    Przy wzroście promieniowania do poziomu granicznego pracy dla liczników STS-6, następuje – poprzez tranzystor sterujący – zablokowanie pracy zasilacza 390 V, a liczniki STS-6 zostają wyłączone. Impulsy są nadal rejestrowane za pomocą licznika DOI-50 (we wspólnym kanale pomiarowym) oraz licznika DOI-80. Pomiar jest kontynuowany aż do osiągnięcia maksymalnego zakresu licznika DOI-80. Wówczas następuje wyłączenie odczytu z tego licznika, a pomiar do poziomu 99 R/h prowadzony jest dalej za pomocą licznika DOI-50.

W tym momencie kończy się zakres działania urządzenia pomiarowego SAPOS 90 i 90M.


Widok zasilacza wysokiego napięcia 490V


Widok zasilacza wysokiego napięcia 390V


Widok na tranzystor odłączający zasilacz 390V 



Widok od strony elementów płytki Sondy EPP ( bez liczników DOI 50 i DOI 80)



Widok od strony druku płytki sondy EPP ( bez liczników STS6)






 UCA65110 jest to układ podwójnego wzmacniacza sterujący liniami przesyłania danych, wykorzystywany do transmisji danych na odległość do 100m

pin 4 na płytce ( pin J we wtyczce) podłączony jest do wyjścia 2Y

pin 5 na płytce ( pin B we wtyczce) podłączony jest do wyjścia 2Z

pin 6 na płytce ( pin Ż we wtyczce) podłączony jest do wyjścia 1Z

pin 7 na płytce ( pin Ł we wtyczce) podłączony jest do wyjścia 1Y

połączenie to zapewnia transmisje 2 kanałami par różnicowej, ilości impulsów z liczników do układu odbiornika podwójnego linii wewnątrz urządzenia sapos 90 

Ciąg dalszy nastąpi.... 

Tristan 1024 Multichannel Analyzer

     W dzisiejszym poście chciałbym zaprezentować urządzenie, jakim jest analizator wielokanałowy Tristan 1024, od strony technicznej i kons...